YURTDIŞINDA GEÇEN HİZMETLERİN BORÇLANILMASINDA TAKİP EDİLECEK USUL VE ESASLAR
Yurtdışı hizmet borçlanmasından yararlanabilmek için aşağıda açıklanan Türk vatandaşı olmak, belirli nitelikte yurtdışı süreleri bulunmak, hizmetleri belgelendirmek ve yazılı istekte bulunmak şartları aranır. yurtdışı emeklilik
1-Türk Vatandaşı Olmak
Yurtdışı hizmet borçlanmalarında, Türk vatandaşı olma şartının iki halde yerine getirilmesi zorunludur. Bunlardan biri, borçlanılması istenilen sürelerde ilgilinin Türk vatandaşı olması, diğeri ise Türk vatandaşlığında geçen süreleri borçlanma talebinde bulunan sigortalı veya hak sahibinin yazılı başvuru tarihi itibari ile Türk vatandaşı olmasıdır. Türk vatandaşlığında geçmeyen yurtdışı hizmet veya ev kadınlığı süreleri borçlandırılmayacağı gibi, borçlanma başvuru tarihinde Türk vatandaşı olmadığı tespit edilen sigortalı ve hak sahiplerinin borçlanma talepleri Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kabul edilmeyecektir. Aynı zamanda Türk vatandaşlığı ile birlikte yabancı ülke vatandaşlığı devam edenler de söz konusu yasa ile getirilen düzenlemeden yararlanabilirler.
Borçlanılmak istenilen sürelerde, Türk vatandaşlığının devam edip etmediği ve borçlanmak için yazılı başvuru tarihinde sigortalı veya hak sahibinin Türk vatandaşı olup olmadığı, ilgililerden herhangi bir belge talep edilmeden, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün Kimlik Paylaşım Sistemi kullanılarak bilgisayardan alınacak olan Vukuatlı Nüfus Kayıt Örneği çıktısı ile tespit edilir.
Ancak, vatandaşlıkla ilgili olarak Vukuatlı Nüfus Kayıt Örneği ile başvuru sırasında alınan Yurtdışı Borçlanma Talep Dilekçesi yada diğer belgelerde yer alan bilgiler arasında farklılık bulunduğu hallerde, vatandaşlık durumundaki değişiklikle ilgili belgelerin Sosyal Güvenlik Kurumuna ibrazı müracaat sahibinden istenilebileceği gibi, tereddüt halinde konunun açıklığa kavuşturulması için ilgili kurum ve kuruluşlar ile de yazışma yapılabilir.
2-Belirli Nitelikte Yurtdışı Süreleri Bulunmak
3201 sayılı Kanuna göre borçlanma hakkından yararlanabilmek için ilgilinin yurtdışında belirli nitelikte geçen hizmet veya sürelerinin bulunması şarttır. Bunlar, yurtdışında;
- Hizmet akdi kapsamında veya kendi nam ve hesabına bağımsız olarak geçen sigortalılık,
- Hizmet akdi kapsamında veya kendi nam ve hesabına bağımsız olarak geçen sigortalılık süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik (çalışılmayan),
- Ev kadını olarak geçen,
süreleridir.
Ancak, aşağıdaki süreler borçlanma kapsamı dışında tutulur:
a)18 yaşın doldurulmasından önce yurtdışında sigortalı ve ev kadını olarak geçen süreleri.
b)Türk vatandaşlığının kazanılmasından önce veya Türk vatandaşlığının kaybedilmesinden sonra sigortalı veya ev kadını olarak geçen süreleri.
c)İkili sosyal güvenlik sözleşmesine göre kendilerine kısmi aylık bağlanmış olanların yurtdışında geçen sigortalılık süreleri arasında ve bu sürelerin bitim tarihinden sonraki işsizlik süreleri.
ç) Sosyal güvenlik kanunlarına göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları kapsamında geçen sürelerle çakışan yurtdışı süreleri.
Yukarıdaki (ç) maddesinde belirtilen malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına ilişkin süreler;
a) Libya’da iş üstlenen Türk işverenlerince çalıştırılan Türk işçilerin bu ülkede 01/09/1985 tarihinden sonra geçen çalışma sürelerini,
b) Almanya’da istisna akdi kapsamında iş üstlenen Türk işverenlerince çalıştırılan Türk işçilerinin bu ülkedeki çalışma sürelerini,
c) Sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde iş üstlenen Türk işverenler tarafından yurtdışına götürülen Türk işçilerinin çalışma sürelerini,
ç) Türkiye’deki sosyal güvenlik kanunlarına göre yurtiçinde isteğe bağlı sigortaya prim ödenen sürelerde bu ülkelerde geçen hizmet veya ev kadını olarak geçen sürelerini,
kapsar.
5754 sayılı Kanunla yapılan düzenleme ile 3201 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde yer alan “çalışma süreleri” ibaresi yerine “sigortalılık süreleri” ibaresi kullanılmıştır. Bu nedenle, 3201 sayılı Kanunun uygulamasında, borçlanma kapsamındaki sürenin bulunduğu ülke mevzuatına göre ikamet süreleri hariç, çalışılmış yada çalışılmış süre olarak kabul edilen süreler sigortalılık süresi olarak anlaşılmalıdır. Buradaki sigortalılık süresi 506 sayılı Kanunun 108 inci maddesi ve 5510 sayılı Kanunun 38 inci maddesinde belirtilen sigortalının ilk defa malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olduğu tarihten tahsis talep veya ölüm tarihine kadar geçen sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez.
3-Hizmetleri Belgelendirmek
Yurtdışında geçen sürelerin borçlandırılması için bunların borçlanma başvuru sırasında belgelendirilmesi zorunludur.
Borçlanma için yazılı istekte bulunan ancak, ibraz ettikleri belgeleri borçlanma işleminin yapılması için yeterli görülmeyenlerin istekleri Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından reddedilmeyecek, belgelerini tamamlamaları kendilerinden talep edilecektir.
Gerektiğinde belgelendirilme için ülkemizin sosyal güvenlik sözleşmesi imzalamış olduğu ülke mercileri aracılığıyla idari yardımda bulunulabilir. Bu amaçla, Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlükleri belgeleri yetersiz yada eksik görülenlerin yurtdışında geçen çalışmalarının bu ülkelerle yapılacak olan yazışma ile Yurtdışı Borçlanma ve Tahsis İşlemleri Daire Başkanlığı’nca tespiti talep edilebilir.
Borçlanmanın yapılabilmesi için Kuruma ibraz edilmesi gereken belgeler, sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilen ve akdedilmeyen ülkelerde geçen hizmet süreleri ile ev kadınlığında geçen süreler itibariyle aşağıda sayılmıştır.
a) Sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmiş ülkelerde geçen sigortalılık süreleri;
- Çalışılan ülkede bağlı bulunulan sigorta merciinden alınacak hizmet cetveli veya sigorta kartları,
- Sigortalıların çalıştıkları iş yerlerinin resmi kuruluşlara ait olması veya resmi kuruluşlarca yada kamu kurumu olarak kabul edilen kuruluşlarca düzenlenmesi halinde, belgelerin ayrıca tasdikine gerek kalmaksızın; çalışılan ülkede iş yerinin ait olduğu belediyelerce düzenlenmiş hizmet belgeleri, vergi dairelerince çalışılan sürelere ilişkin düzenlenmiş belgeler, iş bulma kurumlarınca işsizlikte geçen sürelere ilişkin verilen belgeler, ilgili meslek kuruluşları veya birliklerince veya diğer resmi kuruluşlarca verilen hizmet belgesi,
- Yurtdışında kendi nam ve hesabına çalışanların bağlı oldukları vergi dairesi, ilgili meslek kuruluşu veya birliklerince verilen hizmet belgesi,
- Bulunulan ülkelerdeki Türk temsilciliklerinden (konsolosluk,çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler v.b.) alınacak ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgeleri, gibi hizmetin niteliğine uygun bir belge ile belgelendirilmelidir.
b) Sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde geçen sigortalılık süreleri;
-Bulunulan ülkelerdeki Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerden alınacak ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgeleri,
-Yurtdışında çalıştıkları iş yerlerinden alacakları hizmet sürelerini gösterir bonservisleri ile birlikte pasaportlarında bulunan çalışma izinlerinin tercümeleri,
-Gemi adamları, çalıştıkları geminin bayrağını taşıdıkları ülkelerde bulunan Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerinden alacakları ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgelerini veya iş yerlerinden alacakları sigortalılık sürelerini gösterir bonservisleri ile gemilerde çalıştıklarını gösterir belgelerde kayıtlı bulunan çalışma izinlerinin tercümeleri yada pasaportlarında çalışma süreleri ile örtüşen giriş-çıkış tarihlerini gösterir sayfaların örnekleri, gibi hizmetin niteliğine uygun bir belge ile belgelendirilmelidir.
c) Ev kadını olarak geçen süreler, ev kadınlarının yurtdışında oturduklarına dair alacakları ikamet belgesinin;
- Türkiye’de yeminli tercüme bürolarınca veya yurtdışında bulunan Türk temsilciliklerince akredite edilmiş tercümanlarca yapılmış ve ilgili temsilcilikçe onaylanmış tercümesinden,
- Çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlik veya ataşeliğinin bulunduğu Türk temsilciliklerince ikamet belgesine istinaden düzenlenecek belgeden,
- Yukarıdaki belirtilen şekillerde ikamet belgesi temin edilemiyorsa yurtdışına çıkış ve yurda giriş tarihlerinin, fotoğraf ve künye bilgilerinin bulunduğu pasaport sayfalarının fotokopisi yada emniyet müdürlüklerinden alacakları yurda giriş-çıkış çizelgesinden, biri ile belgelendirilmelidir.
1-Türk Vatandaşı Olmak
Yurtdışı hizmet borçlanmalarında, Türk vatandaşı olma şartının iki halde yerine getirilmesi zorunludur. Bunlardan biri, borçlanılması istenilen sürelerde ilgilinin Türk vatandaşı olması, diğeri ise Türk vatandaşlığında geçen süreleri borçlanma talebinde bulunan sigortalı veya hak sahibinin yazılı başvuru tarihi itibari ile Türk vatandaşı olmasıdır. Türk vatandaşlığında geçmeyen yurtdışı hizmet veya ev kadınlığı süreleri borçlandırılmayacağı gibi, borçlanma başvuru tarihinde Türk vatandaşı olmadığı tespit edilen sigortalı ve hak sahiplerinin borçlanma talepleri Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kabul edilmeyecektir. Aynı zamanda Türk vatandaşlığı ile birlikte yabancı ülke vatandaşlığı devam edenler de söz konusu yasa ile getirilen düzenlemeden yararlanabilirler.
Borçlanılmak istenilen sürelerde, Türk vatandaşlığının devam edip etmediği ve borçlanmak için yazılı başvuru tarihinde sigortalı veya hak sahibinin Türk vatandaşı olup olmadığı, ilgililerden herhangi bir belge talep edilmeden, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün Kimlik Paylaşım Sistemi kullanılarak bilgisayardan alınacak olan Vukuatlı Nüfus Kayıt Örneği çıktısı ile tespit edilir.
Ancak, vatandaşlıkla ilgili olarak Vukuatlı Nüfus Kayıt Örneği ile başvuru sırasında alınan Yurtdışı Borçlanma Talep Dilekçesi yada diğer belgelerde yer alan bilgiler arasında farklılık bulunduğu hallerde, vatandaşlık durumundaki değişiklikle ilgili belgelerin Sosyal Güvenlik Kurumuna ibrazı müracaat sahibinden istenilebileceği gibi, tereddüt halinde konunun açıklığa kavuşturulması için ilgili kurum ve kuruluşlar ile de yazışma yapılabilir.
2-Belirli Nitelikte Yurtdışı Süreleri Bulunmak
3201 sayılı Kanuna göre borçlanma hakkından yararlanabilmek için ilgilinin yurtdışında belirli nitelikte geçen hizmet veya sürelerinin bulunması şarttır. Bunlar, yurtdışında;
- Hizmet akdi kapsamında veya kendi nam ve hesabına bağımsız olarak geçen sigortalılık,
- Hizmet akdi kapsamında veya kendi nam ve hesabına bağımsız olarak geçen sigortalılık süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik (çalışılmayan),
- Ev kadını olarak geçen,
süreleridir.
Ancak, aşağıdaki süreler borçlanma kapsamı dışında tutulur:
a)18 yaşın doldurulmasından önce yurtdışında sigortalı ve ev kadını olarak geçen süreleri.
b)Türk vatandaşlığının kazanılmasından önce veya Türk vatandaşlığının kaybedilmesinden sonra sigortalı veya ev kadını olarak geçen süreleri.
c)İkili sosyal güvenlik sözleşmesine göre kendilerine kısmi aylık bağlanmış olanların yurtdışında geçen sigortalılık süreleri arasında ve bu sürelerin bitim tarihinden sonraki işsizlik süreleri.
ç) Sosyal güvenlik kanunlarına göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları kapsamında geçen sürelerle çakışan yurtdışı süreleri.
Yukarıdaki (ç) maddesinde belirtilen malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına ilişkin süreler;
a) Libya’da iş üstlenen Türk işverenlerince çalıştırılan Türk işçilerin bu ülkede 01/09/1985 tarihinden sonra geçen çalışma sürelerini,
b) Almanya’da istisna akdi kapsamında iş üstlenen Türk işverenlerince çalıştırılan Türk işçilerinin bu ülkedeki çalışma sürelerini,
c) Sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde iş üstlenen Türk işverenler tarafından yurtdışına götürülen Türk işçilerinin çalışma sürelerini,
ç) Türkiye’deki sosyal güvenlik kanunlarına göre yurtiçinde isteğe bağlı sigortaya prim ödenen sürelerde bu ülkelerde geçen hizmet veya ev kadını olarak geçen sürelerini,
kapsar.
5754 sayılı Kanunla yapılan düzenleme ile 3201 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde yer alan “çalışma süreleri” ibaresi yerine “sigortalılık süreleri” ibaresi kullanılmıştır. Bu nedenle, 3201 sayılı Kanunun uygulamasında, borçlanma kapsamındaki sürenin bulunduğu ülke mevzuatına göre ikamet süreleri hariç, çalışılmış yada çalışılmış süre olarak kabul edilen süreler sigortalılık süresi olarak anlaşılmalıdır. Buradaki sigortalılık süresi 506 sayılı Kanunun 108 inci maddesi ve 5510 sayılı Kanunun 38 inci maddesinde belirtilen sigortalının ilk defa malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olduğu tarihten tahsis talep veya ölüm tarihine kadar geçen sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez.
3-Hizmetleri Belgelendirmek
Yurtdışında geçen sürelerin borçlandırılması için bunların borçlanma başvuru sırasında belgelendirilmesi zorunludur.
Borçlanma için yazılı istekte bulunan ancak, ibraz ettikleri belgeleri borçlanma işleminin yapılması için yeterli görülmeyenlerin istekleri Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından reddedilmeyecek, belgelerini tamamlamaları kendilerinden talep edilecektir.
Gerektiğinde belgelendirilme için ülkemizin sosyal güvenlik sözleşmesi imzalamış olduğu ülke mercileri aracılığıyla idari yardımda bulunulabilir. Bu amaçla, Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlükleri belgeleri yetersiz yada eksik görülenlerin yurtdışında geçen çalışmalarının bu ülkelerle yapılacak olan yazışma ile Yurtdışı Borçlanma ve Tahsis İşlemleri Daire Başkanlığı’nca tespiti talep edilebilir.
Borçlanmanın yapılabilmesi için Kuruma ibraz edilmesi gereken belgeler, sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilen ve akdedilmeyen ülkelerde geçen hizmet süreleri ile ev kadınlığında geçen süreler itibariyle aşağıda sayılmıştır.
a) Sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmiş ülkelerde geçen sigortalılık süreleri;
- Çalışılan ülkede bağlı bulunulan sigorta merciinden alınacak hizmet cetveli veya sigorta kartları,
- Sigortalıların çalıştıkları iş yerlerinin resmi kuruluşlara ait olması veya resmi kuruluşlarca yada kamu kurumu olarak kabul edilen kuruluşlarca düzenlenmesi halinde, belgelerin ayrıca tasdikine gerek kalmaksızın; çalışılan ülkede iş yerinin ait olduğu belediyelerce düzenlenmiş hizmet belgeleri, vergi dairelerince çalışılan sürelere ilişkin düzenlenmiş belgeler, iş bulma kurumlarınca işsizlikte geçen sürelere ilişkin verilen belgeler, ilgili meslek kuruluşları veya birliklerince veya diğer resmi kuruluşlarca verilen hizmet belgesi,
- Yurtdışında kendi nam ve hesabına çalışanların bağlı oldukları vergi dairesi, ilgili meslek kuruluşu veya birliklerince verilen hizmet belgesi,
- Bulunulan ülkelerdeki Türk temsilciliklerinden (konsolosluk,çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler v.b.) alınacak ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgeleri, gibi hizmetin niteliğine uygun bir belge ile belgelendirilmelidir.
b) Sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde geçen sigortalılık süreleri;
-Bulunulan ülkelerdeki Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerden alınacak ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgeleri,
-Yurtdışında çalıştıkları iş yerlerinden alacakları hizmet sürelerini gösterir bonservisleri ile birlikte pasaportlarında bulunan çalışma izinlerinin tercümeleri,
-Gemi adamları, çalıştıkları geminin bayrağını taşıdıkları ülkelerde bulunan Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerinden alacakları ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgelerini veya iş yerlerinden alacakları sigortalılık sürelerini gösterir bonservisleri ile gemilerde çalıştıklarını gösterir belgelerde kayıtlı bulunan çalışma izinlerinin tercümeleri yada pasaportlarında çalışma süreleri ile örtüşen giriş-çıkış tarihlerini gösterir sayfaların örnekleri, gibi hizmetin niteliğine uygun bir belge ile belgelendirilmelidir.
c) Ev kadını olarak geçen süreler, ev kadınlarının yurtdışında oturduklarına dair alacakları ikamet belgesinin;
- Türkiye’de yeminli tercüme bürolarınca veya yurtdışında bulunan Türk temsilciliklerince akredite edilmiş tercümanlarca yapılmış ve ilgili temsilcilikçe onaylanmış tercümesinden,
- Çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlik veya ataşeliğinin bulunduğu Türk temsilciliklerince ikamet belgesine istinaden düzenlenecek belgeden,
- Yukarıdaki belirtilen şekillerde ikamet belgesi temin edilemiyorsa yurtdışına çıkış ve yurda giriş tarihlerinin, fotoğraf ve künye bilgilerinin bulunduğu pasaport sayfalarının fotokopisi yada emniyet müdürlüklerinden alacakları yurda giriş-çıkış çizelgesinden, biri ile belgelendirilmelidir.
4) Yazılı İstekte Bulunmak
Yurtdışında geçen çalışma veya ev kadınlığı sürelerinin borçlandırılmasına ilişkin yazılı talep, “Yurtdışı Borçlanma Talep Dilekçesi”nin usulüne göre doldurulup imzalandıktan sonra doğrudan yada posta yolu ile Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili ünitesine verilmesi ile gerçekleşir. Bu belge dışında yurtdışı hizmet borçlanması isteğine dair yazılı dilekçe ile yapılan başvurular da kabul edilir. Ancak, dilekçede yer alan bilgiler, borçlanma işlemini sonuçlandırmakta yeterli değil ise Kurum tarafından borçlanma yapan kişiden Yurtdışı Borçlanma Talep Dilekçesinin temini cihetine gidilir.
Yurtdışı Borçlanma Talep Dilekçesi örnekleri Sosyal Güvenlik İl/Merkez müdürlüklerinden temin edileceği gibi, başvuru sahiplerince Kurumun web sayfasından da temin edilebilir.
Yurtdışında geçen çalışma veya ev kadınlığı sürelerinin borçlandırılmasına ilişkin yazılı talep, “Yurtdışı Borçlanma Talep Dilekçesi”nin usulüne göre doldurulup imzalandıktan sonra doğrudan yada posta yolu ile Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili ünitesine verilmesi ile gerçekleşir. Bu belge dışında yurtdışı hizmet borçlanması isteğine dair yazılı dilekçe ile yapılan başvurular da kabul edilir. Ancak, dilekçede yer alan bilgiler, borçlanma işlemini sonuçlandırmakta yeterli değil ise Kurum tarafından borçlanma yapan kişiden Yurtdışı Borçlanma Talep Dilekçesinin temini cihetine gidilir.
Yurtdışı Borçlanma Talep Dilekçesi örnekleri Sosyal Güvenlik İl/Merkez müdürlüklerinden temin edileceği gibi, başvuru sahiplerince Kurumun web sayfasından da temin edilebilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder