SORU-1:
Türkiye cumhuriyeti ile İsviçre cumhuriyeti arasındaki sosyal güvenlik sözleşmesi kimlere yardım yapılmasını sağlar?
Türkiye Cumhuriyeti ile İsviçre Cumhuriyeti arasındaki Sosyal Güvenlik Sözleşmesi;
• İsviçre’de çalışan sigortalılara,
• Sigortalıların bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerine,
• Ölümleri halinde hak sahiplerine,
Yardım yapılmasını sağlar.
SORU-2:
Türkiye-İsviçre sosyal güvenlik sözleşmesinin vatandaşlarımıza sağladığı olanaklar nelerdir?
Türkiye-İsviçre Sosyal Güvenlik Sözleşmesi;
• Vatandaşlarımızın, İsviçre vatandaşları gibi sosyal güvenlik mevzuatı çerçevesinde hak ve yükümlülük bakımından eşit işlem görmelerini,
• Her iki ülkede geçen hizmet sürelerinin birleştirilmesi olanağını sağlar.
SORU-3:
İsviçre’de çalışan vatandaşlarımızın dikkat etmesi gereken hususlar nelerdir?
a) İsviçre’deki çalışmalarınızla ilgili olarak verilen SİGORTA KARTI, ÇALIŞMA BELGESİ ve DİĞER TÜM BELGELERİ saklayınız.
b) Sosyal Güvenlik Konusunda sorununuz olduğunda veya bilgi almak istediğinizde;
*İsviçre’de bağlı olduğunuz Sosyal Sigorta Kurumuna,
*Bu broşürün arkasında yer alan İsviçre Bern Büyükelçiliği, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliği ile Zürih Başkonsolosluğu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Ataşeliğine, veya
*Ankara’da Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü Yurtdışı Borçlanma ve Tahsis İşlemleri Daire Başkanlığı’na başvurunuz.(Mithatpaşa cad:No:7 Sıhhıye-ANKARA)
ÖNEMLİ UYARI :
Yazılı başvurularda istek veya sorununuzu açıkça yazarak, varsa Türkiye ve İsviçre sigorta sicil numaranızı mutlaka belirtiniz.
SORU-4:
İsviçre’de çalışmakta olan vatandaşlarımız ve yanlarında bulunan aile fertleri hastalık sigortası kapsamında ne şekilde yardım görürler?
• 1.1.1996 tarihinden itibaren İsviçre’de oturma müsaadesi olan herkes için hastalık sigortası mecburi olup, hastalık sigortası aile fertlerini kendiliğinden kapsamadığından, her bireyin tek tek sigortalarının yapılması gerekmektedir.
• İsviçre’de vakıf, kooperatif gibi değişik statülerde teşkilatlanan özel hastalık kasaları ile kamu kuruluşlarınca oluşturulan hastalık kasaları bu alanda faaliyet göstermektedirler.
• İsviçre’de hastalık yardımlarının kapsamı her kantona göre farklılıklar arz etmektedir.
SORU-5:
İsviçre’de çalışan sigortalılar ve bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin ülkemizde bulundukları sırada sağlık yardım hakları mevcut mudur?
İsviçre mercii nam ve hesabına İsviçre sigortalıları ve bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin ülkemizde bulundukları sırada, sağlık yardımlarından faydalanma hakları bulunmamaktadır.
SORU-6:
İsviçre’de iş kazası geçirerek yada meslek hastalığı nedeniyle tedavilerine devam edilmek üzere, ülkemize gönderilen sigortalıların yapmaları gereken işlemler nelerdir?
Bu durumda olan sigortalıların, yetkili İsviçre merciinin muvaffakatı ile ülkemize gelmeleri halinde, gerekli muayene ve tedavilerinin İsviçre nam ve hesabına olmak üzere, Kurumumuzca ve mevzuatımıza göre sağlanması, gereği halinde yetkili merciinin müsaadesi alınmak suretiyle (acil haller dışında) protez ve iyileştirme vasıtalarının verilmesi mümkün bulunmaktadır.
Tüm bu imkanlardan yararlanabilmesi için sigortalının ilgili Sosyal Güvenlik il Müdürlüğüne / Sosyal Güvenlik Merkezine ibraz edilmek üzere, ikametin müsaade edildiğini, sağlık yardımlarından faydalanmaya hak sahibi olduğunu ve gereği halinde yapılacak para yardımları ile ilgili talimatı ihtiva eden bir belgeyi İsviçre sigorta merciinden temin etmesi gerekmektedir.
NOT :
1.1.2000 tarihinden sonra sigortalı ile sigortalının eş ve çocuklarına sağlanacak olan protez, araç ve gereç bedellerinin % 20'si, Kurumumuzdan sürekli iş göremezlik geliri, malullük ve yaşlılık aylığı almakta olanların geçindirmekle yükümlü bulundukları eşleri ile Kurumumuzdan hak sahibi olarak gelir ve aylık almakta olan eşlere sağlanacak olan protez, araç ve gereç bedellerinin ise % 10'u katkı payı olarak kendilerinden alınacaktır.
SORU-7:
İsviçre mevzuatına göre malullük aylığı alma koşulları nelerdir?
İsviçre’de çalışmakta olan sigortalılara, maluliyet sigortasından aylık bağlanmadan önce rehabilitasyon tedbirleri ile sakatlığın giderilmesi veya çalışma yeteneğinin yükseltilmesine çalışıldığından, bu tedbirler sonuç vermediği veya sakat olanın durumuna uygulanabilecek tedbir bulunmadığı takdirde sigortalı en az %40 oranında çalışamaz durumda ise maluliyet aylığı bağlanır.
Maluliyet aylığı talebinden önce;
• İsviçre’de en az 1 yıl süre ile çalışamaz durumda olmak,
• Doktor kontrolünde bulunmak,
gerekmektedir.
SORU-8:
Maluliyet derecelerine göre bağlanan aylıkların oranı nedir?
Maluliyet derecesi; %67 - %100 arası ise tam aylık, %50 - %66 arası ise yarım aylık, %40-%49 arası ise dörtte bir aylık bağlanır.
SORU-9:
İsviçre sigorta kurumunca bağlanan maluliyet aylıklarında ilgilinin aile durumu dikkate alınır mı?
İsviçre Sigorta Kurumunca bağlanan maluliyet aylığında ilgilinin aile durumu dikkate alınır.
Buna göre;
• Maluliyet aylığı alan erkeğin, eşi malul veya 62 yaşından büyükse karı-koca maluliyet aylığı (normal maluliyet aylığının bir buçuk katı) bağlanır.
• Malul erkek sigortalının eşi 62 yaşından küçük ise erkeğe bağlanan maluliyet aylığına %30 oranında bir ek aylık ödenir.
• Anne ve babası malul çocuklara %40 oranında çocuk aylığı bağlanır. Bu aylık 18 yaşını bitirene kadar, tahsiline devam ediyorsa 25 yaşına kadar ödenir. İsviçre’de sigorta aylıkları hizmet süresi ve bu süre içerisindeki sigorta primine esas kazançlar dikkate alınarak hesap edilir. Hizmet süresi eksik olanlara çalıştığı süre karşılığı kısmi aylık verilir.
• İsviçre’de yerleşmiş malul sigortalının bir başkasının bakımına muhtaç olması halinde muhtaçlık ödeneği verilir. Bu ödenek İsviçre’yi terk etme halinde kesilir.
SORU-10:
İsviçre mevzuatına göre yaşlılık aylığı alma koşulları nelerdir?
Kadınlar 62, (2001 yılından itibaren 63, 2005 yılında 64’e yükseltilmiştir), erkekler 65 yaşlarını doldurduklarında basit yaşlılık aylığı almaya hak kazanırlar.
Ayrıca 1.1.1997 tarihinden itibaren erkeklerin 64, 2001 yılında 63 yaşında, kadınların ise 62 yaşında erken emekliye ayrılmalarına olanak sağlanmakta ancak, öne çekilen her yıl için %6.8 oranında 1947 ve daha eski doğumlu kadınlar için %3.4 oranında aylığın azaltılması öngörülmektedir.
Evli çiftler için erkek 65, eşi 62 yaşını doldurmuş veya eş asgari %40 malul ise karı-koca müşterek yaşlılık aylığı bağlanır ve bunun miktarı basit yaşlılık aylığının bir buçuk katıdır.
Yaşlılık aylığına ilaveten kadın eşin 55-62 yaşları arasında olduğu hallerde ödenen ek aylık (Zusatzrente für Ehefrau) bazı istisnalarla kaldırılmaktadır.
SORU-11:
İsviçre mevzuatına göre dul ve yetim aylığı alma koşulları nelerdir?
Dul aylığı;
Eşinin vefatı sırasında çocuk sahibi olan veya müşterek evlilikleri asgari 5 yıl devam etmiş ve 45 yaşını doldurmuş dul kadınlara, bağlanır.
Ayrıca, yeni bir düzenleme ile eşi vefat ettiği için dul kalan erkeğe 18 yaşından küçük çocuğu olduğu sürece aylık bağlanması imkanı getirilmiştir.
Yetim Aylığı;
Annesi veya babası vefat etmiş olan 18 yaşından küçük çocuklar için ödenir.
Eğitim görenlerde azami 25 yaşını dolduruncaya kadar yetim aylığı ödenmesi devam eder.
Tam yetim aylığı için ana ve babasının ölmüş olması,
Çift yetim aylığı için, akrabalarının da kaybedilmiş olması şartı gerekmektedir.
SORU-12:
İsviçre’de geçirilen bir kaza veya meslek hastalığı sonucunda sigortalı ne gibi haklara sahiptir?
İsviçre’de bütün işçiler için kaza sigortası (unfallversicherung) mecburidir. Kaza sigortası, iş kazalarını, iş kazası dışındaki kazaları ve meslek hastalıklarını kapsar. İş kazaları ve meslek hastalıklarına ait primleri işveren karşılar. İş kazaları dışındaki kazalar için primleri ise kural olarak işçiden kesmek suretiyle bütün primle işveren öder.
Kaza sigortası kapsamına sigorta olaylarında sigortalının tedavi bakım giderleriyle ücret kaybı karşılanır ve ayrıca duruma göre aşağıdaki aylıklar bağlanır.
• İş gücünün tam olarak kaybedilmesi halinde kazancın %80’i oranında kaza aylığı bağlanır.
• Kaideten %10’un üzerinde kısmi iş gücü kaybı varsa, işgücü kaybı oranında kısmi aylık bağlanır. Buna ilaveten kayıp derecesine göre ve kayıp derecesi %5’in üzerinde ise bir defaya mahsus olmak üzere bir tazminat (Integritätsentsehadidung) ödenir.
• Sigortalının bir kaza veya meslek hastalığı sonucu ölümü halinde geride kalan eş ve çocuklarına dul-yetim aylığı bağlanır.
Kadın eşe dul aylığı bağlanabilmesi için dul kaldığı sırada çocuklarının olması veya 45 yaşından büyük olması gerekir.
• Dul aylığı şartları yerine gelmiyor ise bir defaya mahsus bir tazminat ödenir. Kadın sigortalının ölümü halinde bazı şartlarla geride kalan erkek eşine de dul aylığı bağlanır. Dul aylığı oranı, sigortalının kazancının %40’ı, her bir çocuk için aylık bağlama oranı ise %15 olup, azami toplam aylık oranı %70’tir. Ayrıca, İsviçre sosyal sigortalar kurumundan (AHV-IV) bir aylık bağlanması söz konusu ise, her iki sigorta kurumunun bağlayacakları aylıkların toplamı, sigortalının çalışırken elde ettiği kazancın %90’ından fazla olamaz.
• Kaza sigortalılarına ilişkin hizmetler büyük ölçüde İsviçre Kaza Sigorta Kurumunca (SUVA) yürütülmekte, çalışanların üçte ikisinin işyerleri, bu kurum kapsamında sigortalı bulunmaktadır. Diğer işyerleri, kuruluşlar ve çalışanları ise, kanunun öngördüğü şartlara sahip olan ve usulüne uygun olarak tanınmış bulunan özel sigorta kuruluşlarında sigortalıdırlar.
SORU-13:
İsviçre’de emeklilik sigortası niteliğinde ikinci bir sigortalılık hakkı mevcut mudur?
İsviçre’de yaşlılık-ölüm ve maluliyet sigortalarına ilaveten ikinci bir sigortayı oluşturan işyeri emeklilik sigortası niteliğinde olan pansiyon kasalar mevcuttur. Amacı, yaşlılık-ölüm, maluliyet sigortasından (AHV-IV) bağlanan aylığa ilaveten ikinci bir aylık bağlamaktır.
1.7.1997 tarihinden itibaren işsizlik parası alındığı sürede maluliyet ve ölüm halleri için pansiyon kasasına prim ödemek zorunludur.
Bu zorunluluk, günlük işsizlik parası miktarının 91.70 Frangı geçmesi durumunda söz konusudur.
SORU-14:
İsviçre’yi terk eden vatandaşlarımız pansiyon kasa haklarından yararlanabilirler mi?
İsviçre’yi terk eden vatandaşlarımız, pansiyon kasa haklarını toplu olarak alma hakkına sahiptirler.
SORU-15:
Türkiye’de ve İsviçre’de geçen sigortalılık süreleri yeterli ise, ayrı ayrı tam aylık bağlanabilir mi?
Türkiye ve İsviçre’de geçen sigortalılık süreleri yaşlılık ve ölüm sigortasından aylık bağlanmasına yeterli ise hizmet birleştirmesi yapılmadan her iki ülke sigorta kurumunca ayrı ayrı tam aylık bağlanabilir.
SORU-16:
Türkiye’de geçen sigortalılık süreleri yeterli değil ise hizmet birleştirilmesi yapılarak kısmi aylık bağlanabilir mi?
Türkiye’de geçen sigortalılık süresiyle, müstakil yaşlılık,dul ve yetim aylığı bağlanmasına hak kazanılmaz ise, Türkiye’de ve İsviçre’de geçen sigortalılık süreleri birleştirilerek Türkiye’de geçen sigortalılık süresi oranında kısmi aylık bağlanabilir. Ancak, Türk mevzuatına tabi olarak, 360 gün veya 12 aydan az prim ödendiği takdirde hizmet birleştirmesi yapılamaz.
SORU-17:
Türkiye-İsviçre sosyal güvenlik sözleşmesine göre hangi hizmetler birleştirilebilir?
İsviçre’de geçen hizmetlerle Türkiye’de;
• 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa,( Sosyal Sigortalar Kanununa, BAĞ-KUR ve TC. Emekli Sandığına tabi hizmetler)
• 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20. maddesindeki emekli sandıklarına,
Tabi olarak geçen hizmetler birleştirme kapsamındadır.
SORU-18:
İsviçre sigortasınca bağlanan aylıklar, sigortalı İsviçre’yi terk ettiğinde ödenir mi?
İsviçre sigortasınca bağlanan normal aylıklar (yaşlılık aylığı, dul-yetim, maluliyet aylığı, kaza sigortası aylıkları) aylık sahipleri İsviçre’yi terk ettiklerinde de ödenir. Sözü edilen aylıklar sigortalıya doğrudan gönderilir.
Kısmi aylık miktarı çok düşük olduğu takdirde (çalışma süresi çok az olduğu için yaşlılık-ölüm, maluliyet sigorta kurumlarınca bağlanan kısmi aylığın miktarı normal aylığın %10’undan az ise) aylığın peşin değerine eşit bir toptan ödeme yapılır.
En az %50 oranında malul olanların aylıkları İsviçre dışına yerleştiklerinde de devam eder.
İsviçre sigorta kurumlarınca İsviçre’deki sigortalılık süresine bağlı olarak bağlanan aylıklar İsviçre dışında ikamet halinde de herhangi bir kesinti yapılmadan aynen ödenir. Ancak, aylık miktarının az olması nedeni ile bu miktarı belli bir düzeye yükseltebilmek için kantonlar tarafından ayrıca yapılan tamamlayıcı ödemeler (erganzungsleistungen) ile belediyeler tarafından gelir düzeyi düşük olanlara yapılan sosyal yardımlar İsviçre dışında ödenmez.
SORU-19:
İsviçre sigorta kurumundan aylık alan ve ülkemize kesin dönüş yapmak isteyen vatandaşlarımızın yapması gereken işlemler nelerdir?
Vatandaşlarımızın, ülkemize dönmeye karar vermeleri halinde, Türkiye adreslerini ve mümkünse banka hesap numaralarını İsviçre Sigorta Kurumuna yazılı olarak bildirmeleri gerekir.
Aylık bağlanma işlemleri devam eden vatandaşlarımızın bu işlemleri tamamlanmadan İsviçre’yi terk etmemeleri uygun olacaktır.
Aldıkları aylık miktarına tamamlayıcı ödeme dahil olup olmadığı hususunda tereddüdü olanlar İsviçre sigorta merciine müracaat etmeleri gerekmektedir.
SORU-20:
Aile yardımları (çocuk paraları) kimler için ödenir?miktarı her kantonda aynı mıdır?
İsviçre’de çalışan çocuk sahibi her işçi çocuk parası alır.
Çocuk parası miktarı kantonlara göre değişir. Yalnızca tarım işçileri İsviçre’nin her tarafında aynı miktardır.
SORU-21:
İsviçre’de çocuk parası ödemesi, işçinin Türkiye’de ikamet eden çocukları için de yapılır mı?
İsviçre’de çalışmakta olan işçilerimizin beraberlerinde bulunan çocuklarına olduğu gibi, bunların Türkiye’de ikamet eden çocuklarına da İsviçre mevzuatına göre çocuk parası ödenir. Çocuk parası miktarı kantonlara göre değişir. Ancak, Tarım İşçilerine İsviçre’nin her yerinde aynı miktarda çocuk parası ödenmektedir. Cenevre ve St.Galler Kanton’larında daha sınırlayıcı düzenlemeler mevcuttur.
SORU-22:
Türkiye-İsviçre sosyal güvenlik sözleşmesi prim transferine imkan tanımakta mıdır? tanımakta ise aranılan şartlar nelerdir?
Türkiye-İsviçre Sosyal Güvenlik Sözleşmesi, İsviçre’yi kesin olarak terk eden vatandaşlarımızın talepleri üzerine, İsviçre’de sigortalı oldukları sürece İsviçre Yaşlılık-Ölüm (AHV) sigortasına ödenen sigorta primleri, işçi ve işveren payları ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumuna devredilmektedir.
• Prim transferi için aranılan şartlar;
a. İsviçre’yi terk etmek,
b. İsviçre’de iken yaşlılık-ölüm (AHV) ve maluliyet (IV) sigortası yardımlarından yararlanmamış olmak,
c. Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerine müracaat ederek prim transferi talebinde bulunmaktır.
SORU-23:
İsviçre’den transfer edilen primlerin ilgililere iadesi mümkün müdür?
İsviçre’deki çalışmalarını 2147-3201 sayılı kanunlara göre borçlanan ve prim borçlarının tamamını ödeyen sigortalılara primleri transfer işlemini müteakip iade edilir. Ayrıca, 3201 sayılı yasaya göre borçlanmamış, ancak primleri transfer edilmiş vatandaşlarımızın transfer edilen primlerine ait çalışma süreleri ile Türkiye’de geçen çalışma süreleri birlikte dikkate alındığında, 506 sayılı yasa çerçevesinde aylık bağlanamaması durumunda kadın 58, erkek 60 yaşını doldurmuş ise, primleri bir defaya mahsus olmak üzere yazılı istekleri halinde kendilerine iade edilir.
3201 sayılı kanun gereğince, yurtdışında çalışılan sürelerin tamamının borçlanma mecburiyeti kaldırıldığından, İsviçre’de geçen hizmetlerin;
• Tamamının borçlanılarak borcun tamamının ödenmiş olması halinde transfer olunan primlerin tamamı,
• Çalışılan sürelerin bir kısmının borçlanılarak bu borcun ödenmesi halinde transfer olunan primlerin borçlanılan gün sayısına isabet eden orandaki miktarı,
3201 sayılı kanunun yürürlük tarihinden önce kendilerine 506 sayılı kanuna istinaden aylık bağlanmış olup, primlerinin transferini yapmamış olanlar ile prim transferi yaparak buna istinaden kendilerine 506 sayılı kanuna göre aylık bağlanmış olanların bu aylıkları tekrar sigortalı çalışmaya başlamaları nedeni ile kesilmiş olması halinde, kanunda belirtilen başvuru süresi içinde borçlanma talebinde bulundukları takdirde, transfer edilen primleri yukarıda belirtilen şartlarla 1.4.l991 tarihinden itibaren İsviçre Frangı olarak sigortalıya, hak sahiplerine veya mirasçılarına ödenir.
SORU-24:
Karşılaşılan herhangi bir sorunda müracaat edilebilecek Türkiye ve İsviçre ile ilgili merciiler hangileridir?
Türkiye’de bilgi için başvurulabilecek kurum ve kuruluşların adresleri
ADRES:
T. C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü
Yurtdışı Borçlanma ve Tahsis İşlemleri Daire Başkanlığı
Mithatpaşa Cad.No:7
yurtdışı emeklilik
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder